Formüllerde Toplamalar
Bu konuda toplamalara bir giriş yapılmakta ve Excel için PowerPivot ile gerçekleştirilebilecek toplama türlerine genel bir bakış sağlanmaktadır. Excel için PowerPivot, toplamaları oluşturmak için şu araçları içerir:
PowerPivot verilerini temel alan PivotTable'lar ve PivotChart'lar oluşturabilirsiniz. Excel PivotTable'ları çalışma sayfalarındaki verileri gruplandırmak ve özetlemek için kullanılan popüler bir araçtır. PowerPivot, Excel'deki PivotTable özellikleriyle tümleşiktir ve birçok gelişmiş özellik sağlar.
DAX formül dilini kullanarak özel toplamalar tasarlayabilirsiniz. DAX, PowerPivot tablolarında hesaplanmış sütun oluşturmak ve PivotTable'larda ve PivotChart'larda ölçü oluşturmak için kullanılabilir.
Bu konunun son bölümünde toplama oluşturmayla ilgili daha fazla bilgi için ek bağlantılar sağlanmıştır.
Toplamalara Giriş
Toplamalar verileri daraltmanın, özetlemenin ve gruplandırmanın bir yoludur. Tablolardaki veya diğer veri kaynaklarındaki ham verilerle başladığınızda veriler genellikle düzdür; yani bol miktarda ayrıntı vardır ancak herhangi bir şekilde düzenlenmemiş ve gruplandırılmamıştır. Bu özet veya yapı eksikliği verilerdeki modelleri keşfetmeyi zorlaştırabilir. Bu nedenle, analistin görevinin önemli bir parçası işle ilgili belirli bir soruyla ilgili kalıpları basitleştirmek, soyutlamak ve özetlemek için toplamalar tanımlamasıdır.
Toplama İçin Grupları Seçme
Verileri toplarken, verileri ürün, fiyat, bölge veya tarih gibi özniteliklere göre gruplandırırsınız ve sonra gruptaki tüm veriler üzerinde çalışan bir formül tanımlarsınız. Örneğin, bir yıl için toplamı oluşturduğunuzda bir toplama oluşturmuş olursunuz. Ardından bu yılın önceki yıla göre oranını hesaplar ve bu yüzdeleri görüntülerseniz, bu farklı bir toplama türüdür.
Verilerin nasıl gruplandırılacağına dair kararı işle ilgili soru yönlendirir. Örneğin, toplamalar aşağıdaki soruların yanıtını verebilir:
Sayımlar Bir ayda kaç toplama gerçekleşti?
Ortalamalar Satış elemanına göre bu ayki ortalama satışlar nasıldır?
En küçük ve en büyük değerler Hangi satış bölgeleri satılan birim sayısına göre ilk beşte yer almaktadır?
Bu soruları yanıtlayan bir hesaplama oluşturmak için, sayılacak veya toplanacak sayıları içeren ayrıntılı verilere sahip olmanız ve bu sayısal verilerin sonuçları düzenlemek için kullanacağınız gruplarla bir şekilde ilişkili olması gerekir.
Veriler ürün kategorisi veya mağazanın bulunduğu coğrafi bölge gibi gruplandırma için kullanabileceğiniz değerler önceden içermiyorsa, kategoriler oluşturarak verilerinize gruplar ekleyebilirsiniz. Excel'de grup oluştururken çalışma sayfanızdaki sütunlar arasından kullanmak istediğiniz grupları el ile yazmanız veya seçmeniz gerekir.
Ancak, ilişkisel bir sistemde, ürün kategorileri gibi hiyerarşiler genellikle olgu veya değer tablosundan farklı bir tabloda depolanır. Kategori tabloları genellikle bir tür anahtarla olgu verilerine bağlanır. Örneğin, verilerinizin ürün kimliklerini içerdiğiniz ancak ürünlerin adlarını ve kategorilerini içermediğini varsayalım. Düz bir Excel çalışma sayfasına kategori eklemek için, kategori adlarının bulunduğu sütunu kopyalamanız gerekecektir. PowerPivot çalışma kitabında ise, ürün kategorisi tablosunu çalışma kitabınıza alabilir, sayısal verileri içeren tabloyla ürün kategorisi listesi arasında bir ilişki oluşturabilir ve sonra verileri gruplandırmak için kategorileri kullanabilirsiniz. Daha fazla bilgi için, bkz. Tablolar Arasındaki İlişkiler.
Toplama İçin İşlev Seçme
Kullanılacak gruplandırmaları belirledikten ve ekledikten sonra, toplama için hangi matematiksel işlevleri kullanacağınıza karar vermeniz gerekir. Genellikle, toplama sözcüğü değer toplamı, ortalama, en küçük veya sayım gibi toplamalarda kullanılan matematiksel veya istatistiksel işlemler için eş anlamlı sözcük olarak kullanılır. Ancak, Excel için PowerPivot, Excel'de bulunan standart toplamalara ek olarak, toplamalar için özel formüller oluşturmanıza olanak tanır.
Örneğin, önceki örneklerde kullanılanlarla aynı değerler ve gruplandırmalar ele alındığında, aşağıdaki soruları yanıtlayan özel toplamalar oluşturabilirsiniz:
Filtrelenmiş sayımlar Ay sonundaki bakım aralığı hariç olmak üzere bir ayda kaç işlem gerçekleşti?
Zaman içindeki ortalamaları kullanan oranlar Geçen yılın aynı dönemiyle karşılaştığında büyüme veya küçülme yüzdesi nedir?
Gruplandırılmış en küçük ve en büyük değerler Her bir ürün kategorisi veya satış kampanyası için en yüksek satış bölgesi hangisidir?
Formüllere ve PivotTable'lara Toplama Ekleme
Verilerinizin nasıl anlamlı şekilde gruplandırılacağına ve çalışmak istediğiniz verilere dair genel bir fikriniz oluştuğunda, bir PivotTable mı oluşturacağınıza yoksa bir sütun içinde hesaplamalar mı oluşturacağınıza karar verebilirsiniz. Excel için PowerPivot, Excel'in toplama, sayım veya ortalama gibi toplama oluşturma yeteneğini geliştirir ve genişletir. PowerPivot uygulamasında PowerPivot penceresinde ya da Excel PivotTable alanında özel toplamalar oluşturabilirsiniz.
Hesaplanmış bir sütunda, başka bir tablodan ilişkili satırları almak için geçerli satır bağlamını hesaba katan toplamalar oluşturabilirsiniz ve sonra ilişkili satırlardaki bu değerleri toplayabilir, sayabilir veya ortalamasını alabilirsiniz.
Bir ölçüde, hem formül içinde tanımlanan filtreleri kullanarak hem de PivotTable tasarımı ve Dilimleyici, sütun başlığı ve satır başlığı seçimleriyle dikte edilen filtreleri kullanan dinamik toplamalar oluşturabilirsiniz.
Daha fazla bilgi için, bkz. Hesaplamalar İçin Formül Oluşturma.
PivotTable'a Gruplandırmalar Ekleme
PivotTable tasarlarken, verileri gruplandırmak için gruplandırmaları, kategorileri veya hiyerarşileri temsil eden alanları PivotTable'ın sütunlar ve satılar bölümlerine sürüklerseniz. Ardından sayma, ortalama alma veya toplama işlemleri uygulanabilmesi için sayısal değer içeren alanları değerler alanına sürüklersiniz.
PivotTable'a kategori eklerseniz ancak kategori verileri olgu verileriyle ilişkili değilse, hata iletisi veya garip sonuçlar alabilirsiniz. Genellikle Excel için PowerPivot otomatik olarak ilişkileri algılayıp önererek sorunu düzeltmeye çalışır. Daha fazla bilgi için, bkz. PivotTable'larda İlişkilerle Çalışma.
Görüntüleme amacıyla belirli grupları seçmek için alanları Dilimleyicilere de sürükleyebilirsiniz. Dilimleyiciler, PivotTable'daki sonuçları etkileşimli olarak gruplandırmanızı, sıralamanızı ve filtrelemenizi sağlayan yeni bir Excel ve Excel için PowerPivot özelliğidir.
Formülde Gruplandırmalarla Çalışma
Tablolar arasında ilişkiler oluşturarak ve sonra ilişkili değerleri aramak için bu ilişkilerden yararlanan formüller oluşturarak tablolarda depolanan verileri toplamak için gruplandırmaları ve kategorileri de kullanabilirsiniz.
Diğer deyişle, değerleri kategoriye göre gruplandıran bir formül oluşturmak istiyorsanız, önce bir ilişki kullanarak ayrıntılı verileri tablo ile ve kategorileri içeren tabloları bağlarsınız ve sonra formülü oluşturursunuz.
Arama kullanan formüller oluşturma hakkında daha fazla bilgi için, bkz. Formüllerde İlişkiler ve Aramalar.
Toplamalarda Filtre Kullanma
PowerPivot uygulamasındaki yeni bir özellik, yalnızca kullanıcı arabiriminde ve PivotTable veya grafik içinde değil toplamaları hesaplamak için kullandığınız formüllerde veri sütunlarına ve tablolarına filtre uygulayabilmektir. Filtreler hem hesaplanmış sütunlardaki hem de ölçülerdeki formüllerde kullanılabilir.
Örneğin, yeni DAX toplama işlevlerinde, toplamı veya sayımı hesaplanacak değerleri belirtmek yerine bağımsız değişken olarak bir tablonun tamamını belirtebilirsiniz. Söz konusu tabloya herhangi bir filtre uygulamadıysanız, toplama işlemi tablonun belirtilen sütunundaki tüm değerler üzerinde çalışır. Bununla birlikte, DAX'ta tablo üzerinde dinamik ya da statik bir filtre oluşturabilirsiniz, böylece toplama işlemi filtre koşuluna ve o anki bağlama bağlı olarak verilerin farklı bir alt kümesi üzerinde çalışır.
Formüllerde koşulları ve filtreleri birleştirerek formüllerde sağlanan değerlere bağlı olarak değişen veya PivotTable'daki sütun başlıkları ve satır başlıkları seçimlerine göre değişen toplamalar oluşturabilirsiniz.
Daha fazla bilgi için, bkz. Formüllerdeki Verilere Filtre Uygulama.
Excel Toplama İşlevleri DAX Toplama İşlevlerinin Karşılaştırılması
Aşağıdaki tabloda Excel tarafından sağlanan standart toplama işlevlerinden bazıları listelenmiş ve bu işlevlerin Excel için PowerPivot uyarlamalarının bağlantıları sağlanmıştır. Bu işlevlerin DAX sürümü Excel sürümleriyle hemen hemen aynı davranır, ancak sözdiziminde ve belirli veri türlerinin işlenmesinde bazı küçük farklar vardır.
Standart Toplama İşlevleri
İşlev |
Kullanım |
Sütundaki tüm sayıların ortalamasını (aritmetik ortalamasını) verir. |
|
Sütundaki tüm değerlerin ortalamasını (aritmetik ortalama) döndürür. Metne ve sayısal olmayan değerlere işlem yapar. |
|
Bir sütundaki sayısal değerlerin sayısını sayar. |
|
Bir sütundaki boş olmayan değerlerin sayısını sayar. |
|
Sütundaki en büyük sayısal değeri döndürür. |
|
Bir tablo üzerinde hesaplanan ifade kümesinden en büyük değeri döndürür. |
|
Sütundaki en küçük sayısal değeri döndürür. |
|
Bir tablo üzerinde hesaplanan ifade kümesinden en küçük değeri döndürür. |
|
Sütundaki tüm sayıları toplar. |
DAX Toplama İşlevleri
DAX, üzerinde toplamanın gerçekleştirilebileceği tabloyu belirtmenizi sağlayan toplama işlevleri içerir. Bu nedenle, bu işlevler, bir sütundaki değerleri sadece toplamak veya ortalamasını almak yerine, toplanacak verileri dinamik olarak tanımlayan bir ifade oluşturulmasına olanak tanır.
Aşağıdaki tabloda, DAX'ta bulunan toplama işlevleri listelenmiştir.
İşlev |
Kullanım |
Bir tablo üzerinden değerlendirilen ifade kümesinin ortalamasını alır. |
|
Bir tablo üzerinden değerlendirilen ifade kümesini sayar. |
|
Bir sütundaki boş değerlerin sayısını sayar. |
|
Tablodaki toplam satır sayısını sayar. |
|
Filtre işlevi gibi bir iç içe tablo işlevinden döndürülen satırların sayısını sayar. |
|
Bir tablo üzerinden hesaplanan ifade kümesinin toplamını döndürür. |
DAX ve Excel Toplama İşlevleri Arasındaki Farklar
Bu işlevler Excel'deki karşılıklarıyla aynı adlara sahip olmalarına karşın, PowerPivot VertiPaq altyapısını kullanırlar ve tablolarla ve sütunlarla çalışacak şekilde yeniden yazılmışlardır. DAX formüllerini Excel çalışma kitabında kullanamazsınız (tersini de yapamazsınız). Yalnızca PowerPivot penceresinde ve PowerPivot verilerini temel alan PivotTable'larda kullanılabilirler. Ayrıca, işlevlerin adları aynı olsa da davranışları biraz farklı olabilir. Daha fazla bilgi için, ilgili işlev başvurusu konularına bakın.
Bir toplamada sütunların değerlendirilmesi de Excel'in toplamaları işleme yönteminden farklıdır. Bir örnek bunu anlamanıza yardımcı olabilir.
Sales tablosundaki Amount sütununda bulunan değerlerin toplamını almak istediğinizi ve bunun için aşağıdaki formülü oluşturduğunuzu varsayalım:
=SUM('Sales'[Amount])
En basit durumda, işlev değerleri tek bir filtrelenmemiş sütundan alır ve sonuç, her zaman yalnızca Amount sütunundaki değerleri toplayan Excel ile aynıdır. Ancak, PowerPivot uygulamasında ise, formül "Sales tablosundaki Amount değerini her Sales tablosu satırı için al ve sonra bu tek tek değerleri topla" şeklinde yorumlanır. PowerPivot toplamanın gerçekleştirildiği tüm satırları değerlendirir ve her satır için tek bir skaler değer hesaplar ve sonra da bu değerler üzerinden toplama işlemini gerçekleştirir. Bu nedenle, tabloya uygulanmış filtreler varsa veya değerler filtre uygulanmış olabilecek diğer toplamalar temel alınarak hesaplanıyorsa, formülün sonucu farklı olabilir. Daha fazla bilgi için, bkz. DAX Formüllerinde Bağlam.
DAX Akıllı Zaman Gösterimi İşlevleri
Önceki bölümde anlatılan yeni tablo toplama işlevlerine ek olarak, DAX'ta belirttiğiniz tarih ve saatleri kullanarak yerleşik akıllı zaman gösterimi sağlayan toplama işlevleri vardır. Bu işlevler ilişkili değerleri almak ve değerleri toplamak için tarih aralıklarını kullanır. Değerleri tarih aralıkları boyunca da karşılaştırabilirsiniz.
Aşağıdaki tabloda toplama için kullanılabilecek akıllı zaman gösterimi işlevleri listelenmiştir.
İşlev |
Kullanım |
Verilen dönemin son takvim gününde bir değer hesaplar. |
|
Verilen dönemden önceki dönemin son takvim gününde bir değer hesaplar. |
|
Bir değeri dönemin ilk günü başlayan ve belirtilen tarih sütunundaki son tarihte sona eren aralıkta hesaplar. |
Akıllı Zaman Gösterimi işlevi bölümündeki (Akıllı Zaman Gösterimi İşlevleri (DAX)) diğer işlevler bir toplamada kullanmak üzere tarihleri veya özel tarih aralıklarını almak için kullanılabilen işlevlerdir. Örneğin, DATESINPERIOD işlevini kullanarak bir tarih aralığı döndürebilir ve yalnızca bu tarihler için özel bir toplama hesaplamak amacıyla bu tarih kümesini başka bir işlemin bağımsız değişkeni olarak kullanabilirsiniz.
Ayrıca bkz.
Kavramlar
Formüllerde İlişkiler ve Aramalar