Hesaplamalar İçin Formül Oluşturma
Bu konuda Excel için PowerPivot uygulamasında formül oluşturmanın temelleri açıklanmakta, bir hesaplanmış sütun oluşturma örneği gösterilmekte ve tablolarla çalışma anlatılmaktadır. Konuda aşağıdaki bölümler bulunur:
Ölçüler ve Hesaplanmış Sütunlar
Formüllerin Temelleri
Tablolarla ve Sütunlarla Çalışma
Formüllerdeki Hataları Giderme
Bu konuyu okuduktan sonra, daha fazla bilgi için aşağıdaki konulara bakın:
Ölçüler ve Hesaplanmış Sütunlar
PowerPivot çalışma kitabında, hesaplanmış sütunlarda ve ölçülerde formül kullanabilirsiniz:
Hesaplanmış sütun, var olan bir PowerPivot tablosuna eklediğiniz sütundur. Sütuna değer yazmak veya yapıştırmak yerine, sütun değerlerini tanımlayan bir Veri Çözümleme İfadeleri (DAX) formülü oluşturursunuz. PowerPivot tablosunu bir PivotTable'a (veya PivotChart'a) eklerseniz, hesaplanmış sütunu herhangi bir veri sütununu kullandığınız gibi kullanabilirsiniz.
Ölçü, PowerPivot verileri kullanan bir PivotChart'ta (veya PivotTable'da) kullanmak için özel olarak oluşturulan bir formüldür. Ölçüler COUNT veya SUM gibi standart toplama işlevlerine dayanabilir veya DAX kullanarak kendi formülünüzü tanımlayabilirsiniz. Ölçü PivotTable'ın Değerler alanında kullanılır. Hesaplanan sonuçları PivotTable'ın farklı bir alanına yerleştirmek istiyorsanız, bunun yerine hesaplanmış sütun kullanın.
Daha fazla bilgi için, bkz. Veri Çözümleme İfadelerine (DAX) Genel Bakış konusunda "Hesaplanmış Sütunlar ve Ölçüler" başlığına bakın.
Formüllerin Temelleri
Excel için PowerPivot, özel hesaplamalar oluşturmak için yeni bir formül dili olan DAX'ı sağlamaktadır. DAX kullanıcıların PowerPivot tablolarında ve Excel PivotTable'larında özel hesaplamalar tanımlamasını sağlar. DAX, Excel formüllerinde kullanılan işlevlerin bazılarını ve ilişkisel verilerle çalışmak ve dinamik toplama gerçekleştirmek için tasarlanmış ek işlevler içerir. Daha fazla bilgi için, bkz. Veri Çözümleme İfadelerine (DAX) Genel Bakış.
Formüller karmaşık olabilir, ancak aşağıdaki tabloda bir PowerPivot hesaplanmış sütununda kullanılabilecek temel formüller gösterilmiştir.
Formül |
Açıklama |
=TODAY() |
Günün tarihini sütundaki her satıra ekler. |
=3 |
Sütundaki her satıra 3 değerini ekler. |
=[Column1] + [Column2] |
[Sütun1] ve [Sütun2] sütunlarının aynı satırdaki değerlerini toplar ve sonuçları hesaplanmış sütunun aynı satırına yerleştirir. |
Hesaplanmış sütunlar için, PowerPivot formüllerini büyük ölçüde Microsoft Excel'de formül oluşturduğunuz gibi oluşturabilirsiniz. Ölçüler için formül oluşturmak amacıyla şu iletişim kutusundan birini kullanırsınız: Ölçü Ayarları İletişim Kutusu (Standart Toplama) veya Ölçü Ayarları İletişim Kutusu (Özel Toplama).
Formül oluştururken aşağıdaki adımları kullanın:
Her formül bir eşittir işaretiyle başlamalıdır.
Bir işlev adı seçebilir veya yazabilir ya da bir ifade yazabilirsiniz.
İstediğiniz işlevin veya adın ilk harflerini yazmaya başladığınızda, Otomatik Tamamlama kullanılabilen işlevlerin, tabloların ve sütunların listesini görüntüler. Otomatik Tamamla listesinden bir öğeyi formüle eklemek için SEKME tuşuna basın.
Kullanılabilen işlevlerin listesini görüntülemek için Fx düğmesine basın. Açılan listeden işlev seçmek için, ok tuşlarını kullanarak öğeyi vurgulayın ve işlevi formüle eklemek için Tamam'ı tıklatın.
İşleve sağlayacağınız bağımsız değişkenleri olası tabloların ve sütunların açılan listesinden seçin veya değerleri yazın.
Sözdizimi hatalarını denetleyin: tüm parantezlerin kapatıldığından ve sütunlara, tablolara ve değerlere doğru bir şekilde başvurulduğundan emin olun.
Formülü kabul etmek için ENTER tuşuna basın.
[!NOT]
Hesaplanmış sütunlarda, formülü kabul ettiğiniz anda sütun değerlerle doldurulur. Ölçülerde, ENTER tuşuna basıldığında ölçü tanımı kaydedilir ve ölçü yeni bir ölçüyse PowerPivot ölçüyü otomatik olarak PivotTable'ın Değerler bölgesine ekler.
Basit Bir Formül Oluşturma
Aşağıdaki örnekte, alttaki verileri temel alan basit bir formül içeren bir hesaplanmış sütun oluşturma gösterilmiştir:
Satış Tarihi |
Alt Kategori |
Ürün |
Satış |
Miktar |
|---|---|---|---|---|
1/5/2009 |
Aksesuarlar |
Taşıma Çantası |
254995 |
68 |
1/5/2009 |
Aksesuarlar |
Mini Pil Şarj Cihazı |
1099.56 |
44 |
1/5/2009 |
Dijital |
İnce Dijital |
6512 |
44 |
1/6/2009 |
Aksesuarlar |
Tele Objektif Dönüştürme Lensler |
1662.5 |
18 |
1/6/2009 |
Aksesuarlar |
Tripod |
938.34 |
18 |
1/6/2009 |
Aksesuarlar |
USB Kablosu |
1230.25 |
26 |
Basit bir formülle hesaplanmış sütun oluşturmak için |
|
Otomatik Tamamlama'yı Kullanma İpuçları
İç içe yerleştirilen işlevleri olan mevcut bir formülün ortasında Formül Otomatik Tamamlama'yı kullanabilirsiniz. Açılan listede değerleri görüntülemek için ekleme noktasının hemen öncesindeki metin kullanılır ve ekleme noktasının sonrasındaki metnin tümü değişmeden kalır.
PowerPivot işlevlerin kapama parantezlerini eklemez ve parantezleri otomatik olarak eşleştirmez. Her işlevin sözdiziminin doğru olduğundan emin olmalısınız, aksi halde formülü kaydedemez ve kullanamazsınız. PowerPivot parantezleri vurgulayarak düzgün şekilde kapandıklarını kontrol etmeyi kolaylaştırır.
Otomatik Tamamlama'yı kullanma daha fazla bilgi için, bkz. Hesaplanmış Sütunlar ve PowerPivot'ta Ölçüler.
Tablolarla ve Sütunlarla Çalışma
PowerPivot tablolarının görünüşü Excel tablolarına benzer, ancak veriler ve formüllerle çalışma bakımından farklıdırlar:
Formüller yalnızca tablo ve sütunlarla çalışır, tek tek hücrelerle, aralık başvurularıyla veya dizilerle çalışmaz.
Formüller ilişkili tablolardan değer almak için ilişkileri kullanabilir. Getirilen değerler her zaman geçerli satır değeriyle ilişkilidir.
Veri Çözümleme İfadeleri (DAX) formüllerini Excel çalışma kitabına yapıştıramazsınız (tersini de yapamazsınız).
Excel çalışma sayfasında yaptığınız gibi düzensiz veya "dağınık" verileriniz olamaz. Tablodaki her satırın aynı sayıda sütun içermesi gerekir. Ancak, bazı sütunlarda boş değerler olabilir. Excel veri tabloları ve PowerPivot veri tabloları birbirinin yerine kullanılamaz, ancak PowerPivot içinden Excel tablolarına bağlantı oluşturabilir ve Excel verilerini PowerPivot içine yapıştırabilirsiniz. Daha fazla bilgi için, bkz. Excel Bağlantılı Tablolarını Kullanarak Veri Ekleme ve PowerPivot'a Veri Kopyalama ve Yapıştırma.
Formüllerde ve İfadelerde Tablolara ve Sütunlara Başvurma
Herhangi bir tabloya veya sütuna, adını kullanarak başvurabilirsiniz. Örneğin, aşağıdaki formül, tam nitelenmiş adı kullanarak iki tablodaki sütunlara başvuruda bulunmayı göstermektedir:
=SUM('New Sales'[Amount]) + SUM('Past Sales'[Amount])
Bir formül değerlendirilirken, Excel için PowerPivot öncelikle genel sözdizimini denetler, sonra da sağladığınız sütunların ve tabloların adlarını geçerli bağlamdaki olası sütunlarla ve tabloyla karşılaştırarak denetler. Ad belirsizse ya da tablo veya sütun bulunamıyorsa, formülünüzde hata alırsınız (hatanın oluştuğu hücrelerde veri değeri yerine #HATA dizesi görünür). Tabloların, sütunların ve diğer nesnelerin adlandırma gereksinimleri hakkında daha fazla bilgi için, PowerPivot İçin DAX Sözdizimi Belirtimi konusunda "Adlandırma Gereksinimleri" başlığına bakın.
[!NOT]
Bağlam, PowerPivot çalışma kitaplarının dinamik formüller oluşturmanıza olanak tanıyan önemli bir özelliğidir. Bağlam çalışma kitabındaki tablolar, tablolar arasındaki ilişkiler ve uygulanmış olan filtreler tarafından belirlenir. Daha fazla bilgi için, bkz. DAX Formüllerinde Bağlam.
Tablo İlişkileri
Tablolar diğer tablolarla ilişkilendirilebilir. İlişki oluşturarak başka bir tablodaki verileri arama ve karmaşık hesaplamalar oluşturmak için ilişkili değerleri kullanma becerisi kazanırsınız. Örneğin, geçerli bayiyle ilişkili tüm sevkiyat kayıtlarını aramak ve sonra her birinin sevkiyat maliyetlerini toplamak amacıyla bir hesaplanmış sütun oluşturabilirsiniz. Buradaki etki parametreli sorgu gibidir: geçerli tablodaki her satır için farklı bir toplam hesaplayabilirsiniz.
Pek çok DAX işlevi, başvurduğunuz sütunları bulmak ve anlamlı sonuçlar döndürmek için tablolar arasında veya birden çok tablo arasında ilişki olmasını gerektirir. Diğer işlevler ilişkiyi belirlemeye çalışır; ancak en iyi sonuçları elde etmek için mümkün olduğunda mutlaka ilişki oluşturmanız gerekir. Daha fazla bilgi için, aşağıdaki konulara bakın:
PivotTable'larla çalışırken, PivotTable'da kullanılan tüm tabloları bağlayarak özet verilerin doğru bir şekilde hesaplanabilmesini sağlamanız özellikle önemlidir. Daha fazla bilgi için, bkz. PivotTable'larda İlişkilerle Çalışma.
Formüllerdeki Hataları Giderme
Bir hesaplanmış sütun tanımlarken hata alırsanız, formülde bir sözdizimi hatası veya semantik hata olabilir.
Sözdizimi hataları çözümlemesi en kolay olanlardır. Genellikle bir parantezin veya virgülün eksik olmasından kaynaklanırlar. Tek tek işlevlerin sözdizimiyle ilgili yardım için bkz. DAX İşlev Başvurusu.
Diğer hata türü sözdizimi doğru olduğunda, ancak değerin veya başvurulan sütunun formülün bağlamında bir anlamı olmadığında oluşur. Bazı semantik hatalara aşağıdaki sorunların herhangi biri neden olabilir:
Formül var olmayan bir sütuna, tabloya veya işleve başvurmaktadır.
Formül doğru görünmektedir, ancak PowerPivot veri altyapısı verileri aldığında bir tür uyuşmazlığı görür ve bir hata oluşturur.
Formül işleve geçersiz sayıda veya türde parametreler geçirmektedir.
Formül hata içeren başka bir sütuna başvurmaktadır ve bu nedenle değerleri geçersizdir.
Formül işlenmemiş bir sütuna başvurmaktadır. Bu durum çalışma kitabını el ile moduna geçirip değişiklikler yaptıysanız ve sonra verileri yenilemediyseniz veya hesaplamaları güncelleştirmediyseniz oluşabilir.
İlk dört durumda, DAX, geçersiz formülü içeren sütunun tamamını işaretler. Son durumda, DAX, sütunun işlenmemiş durumda olduğunu belirtmek için sütunu soluklaştırır.